تعریف، دلایل و عوامل تاثیر گذار، اهداف و انواع روش ها، پیامد های مثبت و منفی.
نمونه هایی از اصلاحات ارزی و تاثیر آن بر قیمت ها

( اصلاحات ارزی یا همان “redenomination” به فرایندی گفته می شود که در آن تغییری در ارز یک کشور ایجاد می شود. این تغییر می تواند شامل حذف صفر های ارز ملی و یا جایگزینی آن باشد. پس از انجام ری دینامنیشن ارز های قدیمی جمع آوری شده و اسکناس های جدید به عنوان ارز رسمی کشور در نظر گرفته می شود.)

علل انجام اصلاحات ارزی و مثال هایی از آن

در طول تاریخ نمونه های بسیاری از اصلاحات ارزی دیده شده است و موارد بسیاری از آنها در شرایط پس از جنگ، و یا در کشور های در حال توسعه و توسعه نیافته انجام شده اند. اصلاحات ارزی یک ابزار کمکی است که با کاهش عرضه پول همراه بوده و اثرات تورم بیش از حد را از بین می برد. اما این عامل در زمانی که وحشت “پنیک” در جامعه وجود دارد به خودی خود می تواند یک تحدید به شمار آید چرا که باعث شروع خرید ارزهای خارجی و دارایی های سخت توسط مردم شده و وخیم تر شدن اوضاع می شود. در این مقاله شما به کمک مثال، معنای اصلاحات ارزی را درک خواهید کرد و با چگونگی و زمان اجرا شدن آن و با ریسک هایی که می تواند به همراه داشته باشد و تاثیر آن بر جفت ارز ها آشنا خواهید شد.

اصلاحات ارزی: یعنی چه و  انجام دادن آن چه پیامدهایی خواهد داشت؟

در آگوست 2018، ونزوئلا در یک اصلاحات ارزی عمده، 5 صفر را از ارز ملی خود حذف کرد. 500 بولیوار به عنوان  بزرگترین اسکناس کشور تعیین شد ولی این کاهش صفر از پول هیچ تغییر چشمگیری در اقتصاد ایجاد نکرد. بعد از گذشت یک سال، با این اسکناس فقط می شد یک تخم مرغ خرید این در حالی بود که حداقل دستمزد  40000 بولیوار بود که با آن فقط می توانستید دو کیلو گوشت تهیه کنید. در نتیجه بحران عمیق اقتصادی در کشوری که بزرگترین ذخایر نفتی دنیا را دارد، در سال 2018 طبق آمار IMF، ابر تورم موجود در این کشور به 1 میلیون درصد رسید. سال 2019 برای ونزوئلا سال بهتری بود – تورم انباشته از ابتدا سال حدود 3300 درصد بوده و تورم سالانه از اکتبر 2018 تا سپتامبر 2019 50,100 درصد براورد می شود.

ونزوئلا مثال خوبی از بی اثر بودن یکی از مهم ترین ابزار های مالی، برای کنترل بحران می باشد.

در این مقاله شما موارد زیر را خواهید آموخت:

1. اصلاحات ارزی چیست و چه عواملی باعث آن می شود.
2. اصلاحات ارزی چگونه انجام می شود، مزایا و معایب آن.
3. مثال هایی از اصلاحات ارزی از تاریخ اقتصاد جهان.
4. کاربرد اصلاحات ارزی برای معامله گران و چگونگی کسب درآمد از آن؟

باید تاکید کنم که ما در مورد اصلاحات ارزی صحبت می کنیم. در برخی منابع (قوانین برخی کشور ها) می توان مفهوم “اصلاحات سهام” را نیز مشاهده کرد. این فرایند یک تغییر در تمامی سهام های ارائه شده توسط یک عرضه کننده ی سهام است، که توسط تکه تکه شدن یا ادغام آنها انجام می شود، به عبارتی دیگر با تغییر تعداد سهام، ارزش آن را تغییر می دهند (اندازه  سرمایه مجاز تغییر نمی کند). اما در این مقاله فقط بر روی اصلاحات ارزی تمرکز خواهیم کرد.

اصلاحات ارزی و نحوه درآمدزایی با آن

به فرآیند ارزش گذاری دوباره ی ارز یک کشور به منظور کاهش تورم اصلاحات ارزی گفته می شود. به عبارت ساده، صفر های اضافه برداشته می شود.

عواملی که منجر به اصلاحات ارزی می شود :

• عدم تعادل در اقتصاد ملی. غلبه و عدم تعادل قابل توجه در صادرات یا واردات، رشد نا منظم نقدینگی که از تولید حاصل نشده است، کسری بودجه، رشد بدهی عمومی و هزینه های مربوط به آن، رشد بیکاری و غیره.
• ابر تورم. عدم تعادل ارز ملی که منجر به افزایش قیمتی غیر قابل کنترل می شود. برای حمایت از مردم، دولت متوصل به چاپ مجدد پول می شود و افزایش عرضه پول دور جدیدی از تقاضا را ایجاد می کند و به دنبال آن قیمت ها افزایش می یابد.

اهداف اصلاحات ارزی به عنوان پتانسیل آن در نظر گرفته می شود چرا که همیشه نمی توان به آنها دست یافت.

اهداف اصلاحات ارزی :

• کنترل و انتقال سرمایه های سایه (سرمایه سایه به سرمایه گذاری یا دارایی گفته می شود که نمی توان آن را کنترل کرد). مردمی که دارایی هایشان به شکل ارز ملی می باشد مجبور خواهند بود آن را به هر طریقی که امکان پذیر می باشد به دارایی دیگری تغییر دهند. در تاریخ می توانیم از مثال هایی استفاده کنیم که به منظور  حفاظت  از اقتصاد شرایط سختی برای مبادلات شخصی پول در نظر گرفته شده است. برای مثال در سال 1993 در روسیه، برای خرید و فروش ارز محدودیت دو هفته ای در نظر گرفته شده بود و در این بازه زمانی برای هر فرد  فقط خرید و فروش 100 هزار روبل امکان پذیر بود و در هر مبادله ارز پاسپورت شخص استامپ زده می شد. البته هیچ یک از این اقدامات تاثیر گذار نخواهند بود، چرا که مردم به جای انجام مبادلات ارزی، سرمایه سایه خود را در در ارزهای خارجی و طلا و املاک سرمایه گذاری می کردند. چنین جریان نقدینگی هیچ گاه قابل کنترل نخواهد بود.
• ساده سازی محاسبات. کار کردن با محاسباتی که صفر ندارند بسیار ساده تر و راحت تر خواهد بود.
• کاهش هزینه چاپ پول. صورتحساب های بزرگتر به تعداد سکه و ارز های بیشتری نیز نیاز دارند در نتیجه میزان مصرف کاغذ و فلز و دیگر عوامل تولید پول اقزایش میابد، در نتیجه هزینه ی تولید ترز از ارزش آن بیشتر می شود.

اصلاحات ارزی به منظور مهار و جلوگیری کردن از تورم، اغلب با کاهش عرضه پول همراه می شود (خارج کردن پول از گردش). بنابراین می توانیم بگوییم که اصلاحات ارزی یک گام کمکی برای تقویت پول ملی می باشد.

بهترین زمان برای انجام اصلاحات ارزی زمانی است که پس از توقف یک ابر تورم، رشد اقتصادی شروع شده یا تغییری در ساختار سیاسی انجام گرفته باشد. یکی از مهمترین عوامل موفقیت در این فرآیند، آگاهی بخشی دادن به مردم است. زمانی که مقامات از آگاهی دادن به مردم خودداری کنند، این اقدام فقط به وخیم تر شدن اوضاع کشور ختم می شود.

• در این حالت اصلاحات ارزی فقط باعث ایجاد وحشت شده و تقاضا را برای دارایی های ایمن افزایش میدهد، مانند: ارز های خارجی، کالاهای اساسی و غیره. قیمت این دارایی ها افزایش یافته و قیمت مسکن و اموال گران قیمت کاهش می یابد.
• پول از سیستم بانکی خارج شده و در نتیجه اقتصاد ملی را ضعیف تر می کند. با رخ دادن ورشکستگی های متوالی، ارزش اوراق قرضه سقوط کرده و اوضاع وخیم تر می شود.

اصلاحات ارزی اگر با رشد اقتصاد یعنی کنترل تورم، رشد تولید ناخالص داخلی، کاهش بیکاری، تعادل تراز های پرداخت کشور و غیره همراه نباشد، تاثیر گذار نخواهد بود. مثال کشور ونزوئلا که در ابتدا مقاله بررسی شد مثالی از نتیجه در نظر نگرفتن این عوامل هنگام اصلاحات ارزی می باشد.

عواقب منفی اصلاحات ارزی عمدتا به دلیل عوامل روانی می باشد:

• رند سازی قیمت ها. اگر قیمت محصولی قبل از انجام اصلاحات ارزی 10700 واحد بود، بعد از انجام آن قیمت 10.7 واحد خواهد بود و به احتمال زیاد به قیمت 11 واحد رند خواهد شد. هرچند، چنین گرد شدن قیمتی در مقایسه با تورمی که قبل از اصلاحات ارزی وجود داشته است، چندان مهم به نظر نمی رسد.
• مشکل عادت کردن به واحد پولی جدید در بین مردم. تنها راه حل این مشکل، زمان است. مردم پس از مدتی خود را با اینگونه تغییرات سازگار می کنند.
• ادراک. شما قبلا 1000 واحد از یک ارز را در اختیار داشتید، و حالا ارزش همان ارز برابر با 1 واحد می باشد. در نتیجه ممکن است احساس کنید پولی که در دست داشته اید دزیده شده است. این احساس در زمان کمی از بین می رود.

حالت مشخصی برای اصلاحات ارزی وجود ندارد. در مدل آزاد آن، فرایند تعویض ارز می تواند به اندازه 2 تا 4 هفته زمان بر باشد و توسط دولت کنترل نشود. در این دوره، قیمت ها، به نسبت ارز قدیمی و جدید اندازه گیری می شوند. حتی پس از گذشت دوره زمانی انتقال، مردم می توانند برای مدت طولانی پول های قدیمی خود را در بانک ها تعویض کنند (در بعضی موارد تا 3 سال بعد از انجام شدن اصلاحات ارزی اسکناس های قدیمی می تواند در بانک ها تعویض گردند). فرم ثابت دو گزینه را ارائه می دهد:

• دولت مبلغ مبادلات را برای هر فرد محدود می کند. زمانه مبادله پول محدود می باشد – به طور میانگین 3 تا 14 روز.
• اجرای ناگهانی طرح اصلاحات ارزی، بدین معناست که دولت بدون اینکه از قبل اقدام به جمع آوری اسکناس های قدیمی از طریق بانک بکند، شروع به توزیع اسکناس های جدید می کند.

معروف ترین نمونه های اصلاحات ارزی در طول تاریخ

• جمهوری ومیار. در سال های پس از جنگ، یعنی بین سال 1919 تا 1923، اقتصاد آلمان در بدترین حالت خود به سر می برد. مارک کاغذی که در سال 1914 جایگزین مارک طلایی (یعنی ارزش آن بر اساس طلا تعیین میشد) شده بود، نتوانست شرایط کشور را بهبود بخشد. ابر تورمی که به دنبال جنگ ایجاد شده بود، توسط ریمارک در رمان “اوبلیسک سیاه” به طور کامل توصیف شده است. در سال 1923، ریچسمارک مارک جایگزین مارک کاغذی شد که تا سال 1948 این ارز استفاده می شد.
• مجارستان. ابر تورم مجارستان و اصلاحات ارزی که بعد از آن در تاریخ 1945 تا 1946 انجام پذیرفت بزرگترین  نوع خود درکل تاریخ سیستم مالی محسوب می شود. اقتصاد کشور توسط جنگ نابود شده بود، قیمت ها هر 15 ساعت یک بار، دو برابر می شدند و کنترل گردش مالی غیر ممکن شده بود. بزرگترین اسکناس پنگو در زمان اصلاحات ارزی، 1 میلیون میلیارد واحد بود (یعنی 10 به توان 21 ). در ابتدای اگوست سال 1946، فارنت معرفی شد، نرخ این ارز 4*10 به توان 29 بود (400 اکتیلون). به طور کلی، اصلاحات ارزی به همراه اقدامات تکمیلی دیگری که انجام پذیرفت، توانستند این کشور را از نابودی حتمی نجات دهند.
• ترکیه. در سال 2005 ، این کشور اصلاحات ارزی با نرخ 1 میلیون به 1 را انجام داد. این امر به غیر از سردرگمی در قیمت هیچ عواقب منفی در پی نداشت.

مثال های زیادی در 100 سال گذشته وجود دارند، که حداقل 60 کشور جهان فرآیند اصلاحات ارزی را انجام داده اند و شما می توانید به راحتی اطلاعات مربوط به این تغییرات را مطالعه نمایید. رایج ترین نرخ برای انجام این کار 1:100 و 1:1000 می باشد، اگرچه  نرخ های 1:10 هم در بینشان دیده می شود.

نمونه هایی از اصلاحات مالی نیز در تاریخ وجود دارد که فقط باعث وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی شده است:

1. زیمباوه. این کشور مقام دوم در بین بزرگترین اصلاحات ارزی تاریخ را برای خود ثبت کرده است. در اول آگوست 2008، 10 میلیارد دلار قدیمی این کشور به 1 دلار تبدیل شد. در عرض فقط 7 ماه دوباره این کشور رکورد خود را شکست: در دوم فبریه 2009 و در اصلاحات ارزی بعدی 1 تریلیون دلار این کشور به یک دلار تبدیل شد. با تورمی بالغ بر 231 میلیون درصد، در اواسط سال 2009 پول این کشور به مدت 10 سال کلا از بین رفت. اخیرا دولت تصمیم گرفته است دلار زیمباوه را مجددا به روی کارآورد اما ارزش آن همچنان ناپایدار می باشد.

2 .روسیه. اقتصاد جدا ناپذیر از صادرات نفت این کشور در سال 1997 شکست خورد. سقوط قیمت نفت، رکود آسیا و کاهش تولید، تورم 2500 درصدی سالانه را به وجود آورد و دولت تلاش کرد برای جبران کسری بودجه به دو روش زیر متوصل شود:

• تزریق نا امن نقدینقی، که در سال 1997 منجر به افزایش سریع قیمت مصرف کننده شد.
• انتشار اوراق قرضه کوتاه مدت دولتی. برای پوشش بدهی و پرداخت سود، دولت مجبور شد صدور اوراق بهادار خود را افزایش دهد تا بتواند از این طریق یک هرم کلاسیک ایجاد کند.

در اوایل سال 1998، در اصلاحات ارزی که برای روبل انجام شد، صفر های این ارز ناپدید شد. اما این  تغییر مشکلات موجود در ساختار اقتصاد را  رفع نکرد و در آگوست همان سال یک ورشکستگی ملی رخ داد. اصلاحات ارزی مشکلات داخلی را تا حدودی رفع کرد البته این اقدام به ضرر سرمایه گذاران تمام شد. پس از ورشکستگی، اقتصاد کشور به تدریج بهبود یافت، اما اصلاحات ارزی در این کشور به عنوان یکی از سیاست های اقتصادی ناموفق شناخته می شود.

3. ونزوئلا. این مثال در ابتدای مقاله نیز توضیح داده شد. تا پاییز 2019، این کشور نتوانسته است از این بحران طولانی خارج شود و به احتمال زیاد اصلاحات ارزی سال 2018 در اقتصاد این کشور، آخرین مورد  نخواهد بود.

اصلاحات ارزی چگونه بر نرخ ارز تاثیر می گذارد؟ آیا می توان به کمک آن درامد کسب کرد؟

خیر شما نمی توانید. اصلاحات ارزی به معنای انحلال پول قدیمی و ظهور یک ارز جدید می باشد و نرخ خرید و فروش ارز جدید مستقیما به اثر بخشی اصلاحات بستگی دارد. در صورت موفقیت آمیز بودن روش های مبارزه با تورم، ارزش پول افزایش خواهد یافت. اما هیچ کس نمی تواند این افزایش را تضمین کند و پس از یک ابر تورم رشد اقتصادی بسیار کند خواهد بود و سرمایه گذاران حاظر نخواهند بود سرمایه خود را در چنین پروژه مشکوک و پر ریسکی سرمایه گذاری کنند. بنابراین، سرمایه گذاران چه قبل از اصلاحات ارزی و چه بعد از آن علاقه ای به این ارز نخواهند داشت.

فقط کلکسیون دارها با دیدگاه های متفاوت خود، می توانند از اصلاحات ارزی درآمد کسب کنند. که این امر نیز زیاد اتفاق نمی افتد. وجود ابر تورم قبل از اصلاحات ارزی به معنای وجود مقدار زیادی ارز می باشد که در گردش است. بنابراین، ارز کمیابی که ارزش جمع آوری کردن را داشته باشد وجود نخواهد داشت. برای مثال، بعد از گذشت ده سال، دلار های زیمابوه که برای سال 2008 و 2009 بسته به ارزش صورت، شماره سری و عدد، به قیمت 1 تا 100 دلار فروخته شدند.

یک پیشنهاد دیگر برای جمع آوری کنندگان ارز – به سکه ها و اسکناس هایی توجه کنید که ارزش کمتری دارند. زمانی که اصلاحات ارزی شروع می شود، نیازی که به ارزهای کم ارزش وجود داشت از بین خواهد رفت. این بدین معنیست تعداد آنها از اسکناس های با ارزش تر کمتر خواهد بود.

جمع بندی:

اصلاحات ارزی فقط یک ابزار کمکی می باشد که به کمک آن می توان اوضاع اقتصاد را بهبود داده و اثرات ابر تورم و بحران های اقتصادی را کمرنگ تر کرد. وظیفه آن بازگردانی اعتماد دوباره به ارز ملی، ساده سازی تصویه حساب ها و کنترل گردش مالی سایه می باشد. این فرایند همراه با یک برنامه جامع رشد اقتصادی همراه می باشد. اصلاحات ارزی به خودی خود می تواند باعث وخیم تر شدن اوضاع شود چرا که با وجود بحران های اقتصادی، باعث ایجاد وحشت در جامعه می شود. کسب درآمد مستقیم از اصلاحات ارزی غیر ممکن است، اما تغییرات ایجاد شده در کشور می تواند در آینده منجر به افزایش علاقه سرمایه گذاران شود.